به همت محققان دانشگاه بیرجند انجام شد؛
معرفی مطالعه محاسبه نیاز آبی تالاب کجی نمکزار بهعنوان طرح برگزیده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
به گزارش روابط عمومی و اطلاعرسانی دانشگاه بیرجند، معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری طرحهای صنعتی برگزیده دانشگاهها و پژوهشگاههای کشور در سال 1399 را معرفی کرد. بر این اساس طرح مطالعه محاسبه نیاز آبی تالاب کجی نمکزار به عنوان یکی از طرحهای صنعتی برگزیده دانشگاهها و پژوهشگاههای کشور معرفی شد.
تالاب کجی نمکزار نهبندان با برخورداری از تنوع زیستی بالا، نقش مهمی در عملکرد هیدرولوژیکی منطقه ایفا میکند. اخیراً به دلیلهای انسانی و همچنین خشکسالی، تنشهای شدیدی به آن وارد گردیده است که تعیین نیاز آبی آن میتواند ضمن بازگرداندن فعالیت شرایط اکولوژیکی، عملکرد محیط زیستی تالاب را بهبود بخشد. از اینرو در این طرح، بر اساس روش ترکیبی در 6 سناریو نیاز آبی اکوهیدرولوژی تالاب کجی محاسبه گردید. با استفاده از دادههای حاصل از سنجش از دور، سیستم اطلاعات جغرافیایی و مشاهدات میدانی اطلاعات مورد نیاز کسب شده و با استفاده از معادله بیلان آبی مقدار نیاز آبی در سناریوهای هیدرولوژیکی و اکولوژیکی محاسبه گردید. نتایج نشان داد جهت تامین حد متوسط لکه آب به حجم آبی معادل 13.97 میلیون مترمکعب به طور سالانه نیاز است که 12.2 آن از طریق رواناب سطحی تامین میشود و1.77 میلیون مترمکعب کمبود وجود دارد که باید با کاهش حدود 20 درصدی برداشت از آب زیرزمینی منطقه تامین شود. همچنین به منظور حفظ پوشش گیاهی و گونههای شاخص جانوری منطقه به ترتیب به طور سالانه نیاز به آبی معادل 12/. و 348.../. میلیون مترمکعب میباشد. با تامین نیاز آبی خدمات اکوسیستمی تالاب به منظور حفظ ریزگرد، اکوسیستم گیاهی و جانوری منطقه نیز حفظ میگردد.
در خصوص دستاورد ویژه این طرح آمده است؛ طرح با استفاده از دانش تخصص های مختلف دانشگاهی توانست با بازگرداندن شرایط اکولوژیکی )احیا و حفاظت از گونههای گیاهی و جانوری) و بهبود عملکرد تالاب، ضمن حل معضلات مهم ناشی از خشکی تالاب مانند ریزگرد که تهدید جدی محیط زیست انسانی و صنعت منطقه بود، باعث ایجاد فرصتهای شغلی پایدار اکوتوریسم برای افراد بومی منطقه شده است.
تدوین طرح جامع مدیریت و پایش تالاب، راهکارهای تامین آب مورد نیاز تالاب و افزایش تدریجی تراز آن، بررسی و مقایسه توان اکولوژیکی در کاربری های فعلی اطراف تالاب، تدوین الزامات لازم برای احیای نهایی و حفظ پایدار شرایط تالاب به عنوان برنامه و توسعه آتی این طرح آمده است.
مجری طرح مطالعه محاسبه نیاز آبی تالاب کجی نمکزار دکتر محمدحسین صیادی، عضو هیأت علمی دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه بیرجند بود که به کارفرمایی اداره کل حفاظت محیط زیست استان خراسان جنوبی این مطالعه از مهر 1397 تا تیر 1399 انجام شد.