توسط گروه باستان شناسی دانشکده هنر انجام شد؛
چهارمین فصل کاوش محوطه گبری مود
به گزارش روابط عمومی و اطلاعرسانی دانشگاه بیرجند، محوطه گبری مود در 5/3 کیلومتری شمال غرب شهر مود در میانه دشتی معروف به نخودی شامل دو تپه در محور شمال غربی ـ جنوب شرقی است که با نام A و B ثبت شده و تپه A دارای ارتفاع بیشتری نسبت به تپه B میباشد. کاوشهای باستانشناسی در طی چهار فصل بروی تپه B متمرکز بوده که شواهد و مستندات عکسهای هوایی از این تپه نشان از سازهای مدور با خندق در پیرامون که اطراف خندق با فضایی مربع شکل احاطه شده را نشان میدهد و از لحاظ فرم کلی، این سازه معماری قابل مقایسه با سازه معماری در محوطه تخچرآباد و البته در مقیاسی بسیار بزرگتر از آن است.
کاوشهای صورت گرفته در سه فصل گذشته این محوطه با هدف لایهنگاری و شناسایی فضاهای معماری بروی دیوارههای شمال شرقی و غربی این سازه مدور انجام شد که در پایان کاوش این فصول فضاهای معماری مرتبط با بارو و حصار دفاعی تپه مود B کشف شده است. این ساختار دفاعی بارویی از چینه و خشتهایی با ابعاد 8×38×38 و 8×40×40 سانتیمتر و پی سنگی چینی ساخته شده است، در بعضی قسمتها آواری بودن فضا نشان تخریب سازههای معماری بر اثر زلزله را نشان میدهد. در فصل چهارم کاوش برخلاف فصول گذشته که بروی دیواره بیرونی سازه مدور انجام شد در مرکز سازه مدور ترانشهای با ابعاد 5 × 10 متر با حضور 11 نفر از دانشجویان ورودی سال 1398 و با هدف شناسایی فضاهای معماری ایجاد شد که در ادامه روند کاوش دیوارهایی با مصالح سنگ و ملات گل مورد شناسایی قرار گرفت، علاوه بر ملات گل در ساخت فضاهای معماری قطعات گچ نیز بین فضاهای معماری به دست آمد که نشان از استفاده از ملات گچ در ساخت فضاهای معماری است. ارتفاع کم دیوارها و حجم زیاد سنگ در ساخت دیوار و عدم شناسایی خشت و چینه برای ساخت فضاهای معماری نسبت به فصول گذشته کاوش، به نظر میرسد که دیوارهای کشف شده احتمالاً مربوط به پی دیوار بوده و قسمتهای بالایی بنا در گذشت زمان تخریب شده است. یکی از نکات جالب توجه در بین فضاهای معماری و قسمتهای آواری ترانشه شناسایی حجم زیادی از سنگساب و مشتة سنگی است که در ارتباط با تغذیه ساکنین محوطه و آرد کردن غلات بوده که مورد استفاده قرار میگرفته است.
از لحاظ حجم داده فرهنگی بیشترین حجم داده این فصل کاوش مربوط به سفال است که به دو دسته عمده تقسیمبندی میشوند، سفالهای بدون نقش و سفالهای منقوش با نقش کنده یا با نقوش رنگی قرمز رنگ. سفالهای به دست آمده از لحاظ قدمت، سفالهای شاخصی مربوط به دوران هخامنشی، اشکانی و ساسانی است که شامل گونه سفالینههای معمولی، شیاردار، داغدار، منقوش و زورقی میباشد. اکثر فرمهای سفالی به دست آمده از این کاوش شامل خمره، کاسه و تنگهای کوچک است. با این وجود بیشترین سفالها از لحاظ قدمت متعلق به دورة اشکانی است. با بررسی کلی سفالینههای محوطه گبری مود B، در مورد بومی و یا وارداتی بودن سفالینههای محوطه میتوان اذعان داشت که اگر چه به لحاظ تکنیک ساخت، شیوة تزیین، رنگمایه و ریختشناسی سفالهای این منطقه مشابهتهای فراوانی با نمونه سفالهای مشابه در سایر محوطههای شاخص دورة اشکانی وجود دارد، اما به لحاظ کیفی با مراکز اصلی تولید سفالهای اشکانی، سفالینههای مورد مطالعه به احتمال بیشتر در کارگاههای محلی و بومی ساخته شدهاند. به دلیل نزدیکی و ارتباط این منطقه با مناطق جنوبی بهویژه سیستان و بلوچستان که یکی از محورهای اصلی بازرگانی بوده، بیشترین مشابهتها با این منطقه دیده میشود. این محوطه در سال ۱۳۸۱ با شماره ۶۳۶۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.